منابع مهم تشکیل سرمایه

انباشت سالیانه‌ی کالاهای سرمایه‌ای، تولید یا درآمد ملی را به‌میزان زیادی افزایش می‌دهد. انباشت سرمایه برای فراهم‌آوردنِ ابزار و وسایلِ تولید ضروری است. اگر جمعیت افزایش پیدا کند و هیچ انباشت سرمایه خالصی اتفاق نیفتد، این جمعیت افزایش‌یافته نخواهد توانست وسایل، ماشین‌آلات و سایر ابزار تولید را به‌دست بیاورد که درنتیجه ظرفیت تولیدش شدیدا تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.

درادامه به شش منبع مهم برای تشکیل سرمایه اشاره می‌شود.

۱. پس‌انداز

نرخ پس‌انداز در کشورهای کمترتوسعه‌یافته، به‌خاطر پایین بودنِ درآمد سرانه، بسیار پایین است. دو نوع پس‌انداز وجود دارد، پس‌انداز خانوار و پس‌انداز کسب‌وکار. پس‌انداز خانوار عبارت است از پس انداز پول به‌صورت داوطلبانه که برای سرمایه‌گذاری بیشتر استفاده می‌شود. در کشورهای کمترتوسعه‌یافته، نرخ پس‌انداز بین ۱۰ تا ۱۴ درصد از درآمد سالیانه است.

۲. مالیات

دولت مالیات را بر عموم مردم اعمال کرده است و این درآمد برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. این مالیات‌ها، پس‌انداز اجباری نامیده می‌شوند.

۳. قرض دولتی

گاهی اوقات دولت از مردم قرض می‌گیرد و آن را برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند. این منبع مهمی برای تشکیل سرمایه است.

۴. استفاده از منابع راکد

دولت با استفاده از منابع راکد، تولید و سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. مثلا در کشورهای کمترتوسعه‌یافته، زمین‌های فراوانی همچنان بایر هستند که می‌توانند با به‌کارگیریِ افراد بیکار کشت شوند و نقش تشکیل سرمایه می‌تواند افزایش یابد.

۵. تأمین مالی از طریق کسر بودجه

کشورهای فقیر برای افزایش نرخ سرمایه‌گذاری در کشور، معمولا از تامین مالی از طریق کسر بودجه استفاده می‌کنند. با استفاده از این سیاست، منابع بیکار به‌کار گرفته می‌شود و پس‌اندازها برای تشکیل سرمایه ایجاد می‌شوند.

۶. کمک خارجی

کشورهای درحال‌توسعه، برای افزایش تشکیل سرمایه‌ی داخل کشور، از خارج کشور هم قرض می‌گیرند. این کمک‌ها از چند منبع قابل دریافت است. گاهی اوقات دولت از خارجِ کشور و گاهی از داخل کشور، از مؤسسه‌های مالی بین‌المللی همچون صندوق بین‌المللی پول (IMF)، بانک بین‌المللی بازسازی و توسعه (IBRD) و آژانس‌های سازمان ملل هم قرض می‌گیرد.

به‌منظور افزایش نرخ تشکیل سرمایه در کشورهای کمترتوسعه‌یافته این اقدامات را می‌توان انجام داد:

۱. افزایش مؤسسه‌های مالی

دولت‌های کشورهای فقیر باید شعبه‌های بانک‌ها را در مناطق روستایی افزایش دهند تا روستایی‌ها هم بتوانند به‌جای نگهداری پول در خانه، آن را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند. مؤسسه‌های مالی خصوصی که پایه‌‌های مناسبی دارند، باید اجازه داشته باشند نقش خود را ایفا کنند.

۲. ارائه‌ی طرح‌های مشوق برای مردم

دولت برای ترغیب‌به پس‌انداز، باید طرح‌های پس‌انداز متنوعی معرفی کند تا مردم جذب شوند. نرخ سود بیشتر هم مردم را جذب می‌کند. وقتی نرخ پس‌انداز بالا برود، نرخ سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد.

۳. فرصت‌های سرمایه‌گذاری

دولت باید فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور را افزایش دهد و نباید ترسی از ملی‌سازی وجود داشته باشد. این امر نرخ سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. محیط مناسب هم برای تشکیل سرمایه واجب است.

۴. افزایش مالیات

دولت می‌تواند مالیات را افزایش دهد و این درآمد می‌تواند برای سرمایه‌گذاری استفاده شود. اما افزایش مالیات نباید منجربه کاهش سرمایه‌گذاری شود.

۵. محدودیت واردات

دولت باید واردات کالاهای مصرفی را محدود کند. درنتیجه میزان مصرف کاهش می‌یابد و پس‌انداز افزایش خواهد یافت. این باعث افزایش سرمایه‌گذاری در کشور می‌شود.

۶. افزایش صادرات

با افزایش صادرات، دولت می‌تواند ارز خارجی به‌دست بیاورد و برای واردات کالاهای سرمایه‌ای استفاده کند.

۷. صرفه‌جویی در مخارج غیرمولد

دولت باید مخارج غیرمولد را کاهش و نرخ سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. هزینه‌های اداری و دفاعی می‌توانند کاهش یابند تا سرمایه‌گذاری بیشتر شود.

۸. استفاده از کمک‌های خارجی

استفاده از کمک‌های خارجی هم برای افزایش نرخ تشکیل سرمایه بسیار مفید است. اما اگر درست از آن استفاده نشود، تبدیل به بلا می‌شود. در بیشتر کشورهای درحال‌توسعه، بار همین بدهی‌ها دلیل عمده‌ی سرمایه‌گذاری اندک است.

۹. افزایش اشتغال

در کشورهای کمترتوسعه‌یافته نیروی انسانی مازاد نیاز است. اگر برای مقاصد مولد از آن استفاده کنیم، می‌تواند نرخ سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. دولت می‌تواند طرح‌های رفاه اجتماعی متنوعی را معرفی کنید و نرخ اشتغال را افزایش دهد.

۱۰. افزایش سرمایه‌گذاری خارجی

دولت برای افزایش نرخ تشکیل سرمایه، باید از خارجی‌ها دعوت کند. امروزه بیشتر کشورهای درحال‌توسعه مشوق‌های متنوعی هم به خارجی‌ها ارائه می‌دهند تا نرخ سرمایه گذاری در کشورشان را افزایش دهند. 

---

منبع: وبسایت چطور